Porządki miłości wg Berta Hellingera

Hellinger wyróżnia trzy podstawowe porządki miłości w relacjach międzyludzkich: równe prawo do przynależności, prawo hierarchii oraz równowagi w dawaniu i braniu.

Równe prawo do przynależności

Równe prawo do przynależności ma znaczenie szczególnie w ramach systemu rodzinnego. Między członkami danej rodziny istnieją bardzo silne więzi, nawet jeśli się nie znają i nigdy nie spotkali. Każdy członek rodziny ma takie samo prawo do przynależności, które nie może mu zostać odebrane. Nikt nie może i nie powinien próbować tego zmieniać – ani samo dziecko, ani jego rodzice, ani żadna inna osoba. Każdy z nas związany jest ze swoimi rodzicami oraz ze swym rodem wspólnotą losu, a ponieważ w połowie pochodzimy od mamy, a w połowie od taty, razem z nimi, dzielimy naszą przynależność zarówno do rodu mamy jak i do rodu taty.

Porządek i wyrównanie w rodzie

System rodzinny dąży do porządku i równowagi. Nie toleruje sytuacji, w której jakikolwiek jej członek zostaje pominięty, zapomniany, wykluczony, odrzucony, ukryty… Niestety w wielu rodzinach odmawia się tego prawa np. dzieciom przedwcześnie zmarłym, oddanym do adopcji, usuniętym, poronionym, osobie, która zrobiła coś, czego rodzina nie zaakceptowała (nieślubne dziecko, homoseksualizm, alkoholizm, narkomania, romans, przejście na inną wiarę, morderstwo, gwałt …).
W takich przypadkach system będzie sam z siebie dążył do wyrównania, dopóki osoba, której w jakikolwiek sposób zostało odebrane prawo przynależności, nie zostanie uznana, uszanowana czy przyjęta z powrotem do rodziny.

Tu działa sumienie rodu, które czuwa nad tym, aby każdy kto należy do rodu w nim pozostał – także po śmierci. Śmierć bowiem nikogo z rodziną nie rozdziela. Do rodu należą zarówno żywi jak i zmarli jej członkowie. Umierając tracimy tylko teraźniejsze życie ale nie przynależność do naszej rodziny.

Reprezentacja i uwikłanie w los

Brak osoby wykluczonej, pominiętej, zapomnianej, nieuznanej będzie miał wpływ na wiele osób w tym systemie, choć zazwyczaj nie będą one tego świadome. Ktoś z rodziny, czasem w następnym pokoleniu, innym razem dopiero w kolejnym, zaczyna ją reprezentować – zachowuje się tak jak ona i doświadcza podobnych sytuacji. Przejmuje – w zastępstwie – los osoby wykluczonej. Żyje w jej służbie i reprezentuje jej prawa. W ustawieniach systemowych nazywamy to uwikłaniem w czyjś los. Chodzi tu o wyrównanie krzywdy i potrzebę kompletności rodu.

Prawo hierarchii

Drugim podstawowym porządkiem miłości w relacjach międzyludzkich jest prawo hierarchii tego, co było wcześniej przed tym co było później. Kto był w jakimś systemie wcześniej, ten ma pierwszeństwo przed kimś, kto przyszedł później” – pisze Hellinger.

Starsi z rodu mają pierwszeństwo przed młodszymi (dziadkowie przed wnukami, rodzice przed swoimi dziećmi), a ich pozycja nie może być zajmowana lub niedoceniana.

Późniejsi nie mogą mieszać się w sprawy wcześniejszych, nawet jeśli mają dobre intencje. Nie mogą odpokutować ich win czy wybawić od ciężkiego losu. Późniejszy nie może pomóc wcześniejszemu. Gdy to robi wynosi się ponad tego co przyszedł wcześniej.

To wszystko nadaje pewną strukturę rodzinie i określa miejsce każdego jej członka gdzie każdy ma swoje przynależne miejsce. Każda uzurpacja i następstwa naruszenia hierarchii dla tych co to czynią mogą być katastrofalne – zachowania samodestrukcyjne, porażki, upadki, bezsilność .Ta hierarchia wyznacza także kierunek dawania i brania w systemie rodzinnym. Wcześniejsi dają, późniejsi biorą /wszystko – to co pozytywne i to co negatywne/.Wiele trudności z dziećmi np. ich agresja, niezrozumiałe zachowania czy choroby mają związek z tym, że dzieci zajmują niewłaściwe im miejsce i stają np. pomiędzy rodzicami albo w miejscu przynależnym jednemu z nich.

Istnieje także hierarchia pomiędzy systemami. W tym wypadku nowi mają pierwszeństwo przed starszymi np. obecna rodzina ma pierwszeństwo przed rodzina pochodzenia, nowy związek, w którym urodziło się dziecko ma pierwszeństwo przed pierwszą.

Co ciekawe, porządek ten działa również w organizacjach i życiu zawodowym.

Zasada równowagi dawania i brania

czyli sprawiedliwej wymiany

Tylko równowaga w dawaniu i braniu w związku zapewnia jego powodzenie. Głęboko w psychice tkwi potrzeba wyrównywania. Jeśli ktoś coś otrzymuje ma potrzebę wyrównania i też daje. Rodzinna więź powstaje dzięki temu, że każdy daje i bierze. Każdemu można dać tylko tyle ile on jest w stanie wziąć. Kiedy zdarza się, że ktoś dostaje więcej, najczęściej nie może sobie z tym poradzić i aby zachować osobistą integrację, z systemu odchodzi. To samo może dotyczyć osoby, która chce dać, a ta druga nie umie, nie chce, bądź nie może wziąć. Wzbranianie się przed przyjmowaniem, może oznaczać, że podświadomie osoba ta chce przejąć pozycję osoby silniejszej, niezależnej i samodzielnej.

Bert Hellinger mówi, „w związku zawsze daj trochę więcej dobrego i oddaj trochę mniej złego”. Wtedy twój związek będzie miał szansę rozwoju i większe poczucie szczęścia partnerów. Szacunek wobec dającego i autentyczna wdzięczność otrzymującego jest podstawą szczęśliwej rodziny.

W rodzinie kierunek dawania łączy się ze starszeństwem. W kochającej i szanującej się rodzinie, w naturalny sposób, starsze rodzeństwo zawsze daje trochę więcej młodszemu.

Przywracanie porządku w ustawieniach systemowych

W ustawieniach systemowych w głównej mierze chodzi o przywrócenie porządku w różnych systemach, przede wszystkim w systemach rodzinnych, ale też w innych grupach. Co w pierwszej kolejności ten porządek przywraca? Zobaczenie i uznanie prawdy, włączenie wykluczonych, ujawnienie i uszanowanie więzi, zaprowadzenie na nowo hierarchii, oddanie cudzej bądź przyjęcie własnej odpowiedzialności, wewnętrzne przyjęcie rodziców, uszanowanie poprzedniego partnera, uszanowanie rodziców biologicznych przy adopcji, uszanowanie więzi, nawet tych nieakceptowalnych.

Znajomość tych praw przywraca ład i porządek w relacjach. Otwiera na szczęśliwe i dostatnie życie.

Zrozumienie zasad to wielka mądrość zaś stosowanie się do nich to duża pokora.